Olağanüstü yolsuzluk hikâyesi

Artyomovsk, yani Ukrayna’nın birkaç yıl önce değiştirdiği ismiyle Bakhmut, bir senesini çoktan geride bırakan Rusya – Ukrayna Savaşı’nın en önemli cephe kenti olmaya devam ediyor.

Yaklaşık bin kilometreyi bulan devasa cephe hattının en kritik notasında yer alan ve geçtiğimiz yılın yaz sonu ve sonbahar başlarından şu ana değin çatışmaların hiç hız kesmediği Bakhmut, gelinen noktada aynı zamanda tüm dünya tarafından da tanınan bir yerleşim yeri haline gelmiş durumda. Rus güçleri adına başından beri esas olarak “Özel Savaş Şirketi – Wagner”in sahada vuruştuğu kent ve çevresinde, pek çok kaynağın verdiği farklı rakamların ortalaması bile alındığında şu ana kadar her iki taraftan toplam 50.000’den fazla asker hayatını kaybederken, binlerce sivil de canından oldu. Yavaştan sonuca yaklaşan söz konusu muharebe, doğal olarak sayısız ve çok çarpıcı insan hikâyesini de ardında bıraktı ve bırakmayı da sürdürüyor. Biz de bu sefer bunlardan bir tanesine daha tanıklık ediyoruz. Ukrayna Güvenlik Servisi’nin (SBU) Artyomovsk şube başkanının olağanüstü yolsuzluk ağına dolaylı olarak şahit olan yerel bir bloger ile, bir Artyomovsk’lu ile savaş sürecinde yaşadıklarını ancak daha da önemlisi, ondan çok önce en yakın tanıdıkları üzerinden gıyabında tanıma şansı bulduğu SBU başkanının o dönemde yapıp ettiklerini kendi öğrendikleri çerçevesinde konuştuk.

SAVAŞ ÖNCESİ UKRAYNA’SINDAN RÜŞVET MANZARALARINA SADECE BİR ÖRNEK

Vitali Aleksandroviç Koryakin ile, Donetsk’in 50 – 60 km. kadar doğusunda yer alan Şakhtyorsk kentinde, görece yakın zamanda Artyomovsk’tan gelmek suretiyle sığınıp yaşamaya başladığı yurt binasının üst katlarında boş bir odada uzun ve hararetli sohbetimize başlıyoruz… 43 yaşında ve bekâr olan Vitali’nin öncelikle oldukça trajik şahsi aile öyküsüne kulak veriyorum öncelikle. İlk başta akrabalarını sorduğumda, çok önce hem anne hem de babasını kaybettiğini, üstelik kız kardeşi ve ardından da onun oğlunun kendilerini asarak intihar ettiklerini anlatıyor. Vitali Aleksandroviç’in savaştan evvel Artyomovsk’un tam merkezinde kendisine ait bir ototamir işletmesi varmış. Ancak bir gün Ukraynalı trafik polisleri, kendi ifadesiyle haksız yere arabasına el koyup aracı geri vermek için de 1000 dolar rüşvet isteyince, gazeteciliğe merak salmış ve kendi Youtube kanalı üzerinden yerel düzeyde blogerlik yapmaya başlamış. İşte bu andan sonra ilk gazetecilik deneyimi; sokakta ve kamusal alanlarda trafik polislerini, hatta doğrudan emniyet birimlerinde ilgili soruşturma memurlarını kameraya çekmek şeklinde olmuş. “Peki bu yasak değil miydi, gizlice mi yapıyordunuz?!..” diye sorduğumda, Ukrayna’da 2014’ten sonra bunun yasal olarak mümkün hale geldiğini söylüyor.

ORTALAMA BİR DEVLET MEMURU NASIL BİR ANDA ÜÇ ADET TIR SAHİBİ OLUR?!..

Röportajın esas odak noktasına bu andan itibaren gelmeye başlıyoruz. Ototamir atölyesine yaklaşık üç senedir düzenli olarak gidip gelmekte olan bir kadın (Alesya Viktorovna) müşterisi vardır. Aralarında belirli derecede bir diyalog kurulmasının ardından, kadın bir gün kendisine SBU’nun Artyomovsk şefi ile evlendiğini söyler (Aleksandr). Tesadüf müdür bilinmez bir süre sonra Alesya kendi ototamircisini açar ve daha önce kendisine şoförlük yapan kişiyi (Roman) yeni firmasına müdür olarak atar. Roman, Vitali’nin eski bir arkadaşıdır ve bir müddet sonra işten atılır ve de yerine Sergey adında bir başka adam alınır. Roman üzerinden Vitali ile tanışan Sergey, zamanla onunla Aleksandr – Alesya çiftinden duyduklarını, öğrendiklerini paylaşmaya başlar. Normalde bir devlet memuru olan ve salt sabit bir maaşı olması gereken Aleksandr (SBU’nun Artyomovsk şefi) o sıralar bir anda MAN marka 3 adet TIR satın alır kendisine. “Bu TIR’larla tam olarak ne yapıyor ve ne yapacaktı?” biçimindeki sorumu Vitali; “Batı Ukrayna ve Liman’dan temin ettiği (eski adı ‘Kızıl Liman’ – Donetsk Vilayeti’nin kuzeyinde, orman ve kum açısından zengin bir yerleşim noktası) kütük ve kumları Ukrayna çapında pazarlamaya girişir” diye yanıtlıyor.

BAKHMUT’UN SBU ŞEFİ, ÇALIP ÇIRPIP BİRİKTİRDİKLERİNİ 24 ŞUBAT SONRASI KAÇIRIR

Kısa zamanda Vitali ile samimi olan Sergey, düzenli aralıklarla onun ofisini ziyaret etmeye başlar ve işyerlerinde müdür olarak çalıştığı SBU şefi ve eşinin iş-ticaret ilişkilerine dair şaşırtıcı ve aynı zamanda sansasyonel bilgiler vermeye başlar. Ukrayna’nın hukuki mevzuatına göre devlet görevlilerinin ticaretle uğraşması yasak olduğundan dolayı Aleksandr’ın tüm iş ve ticaret şeması yasadışıdır. Bu uzun giriş kısmından sonra, Vitali’nin anlatımlarının deyim yerindeyse “en heyecanlı” bölümüne geliyoruz. Yani 24 Şubat’ta ve hemen ardından yaşanlar kısmına… Rusya’nın, Donbass başta olmak üzere, Ukrayna’nın geneline dönük başlattığı Özel Askeri Operasyon’un ilk günlerinde Aleksandr Artyomovsk’ta malı mülkü namına neyi var neyi yok ise Ukrayna’nın Batı yönünde iç taraflarına taşımaya karar verir. Ve bir sabah Aleksandr 2 midibüsü özel eşyalarıyla neredeyse tıka basa doldurduktan sonra, Sergey ve ikinci bir sürücüyü de yanına alıp süratle kentten ayrılır. İstikamet Donbass’ın kuzey batısına komşu en önemli merkezi kent Dnepropetrovsk’tur…