ABD’li ilaç firmasının Türkiye’de verdiği rüşvetin madde madde belgesi

2010-2015 yılları arasında bir danışman aracılığıyla Sağlık Bakanlığı’nda 1.3 milyon dolar rüşvet dağıtan Amerikan ilaç şirketinin, 6.6 milyon dolar haksız kazanç sağladığı bildirildi.

ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, merkezi Boston’da olan ilaç şirketi Alexion’un 2010 – 2015 yılları arasında İstanbul’da kurduğu ‘Alexion Türkiye’nin Türk hükümet yetkililerine, hasta reçetelerini ve ‘Soliris’(Hemolitik Üremik Sendrom denilen ve ender görülen bir kronik kan hastalığı) adlı ilacın kullanımının onaylanması için rüşvet verdiğini  tespit etmişti.

Komisyon Yabancı Yolsuzluk Uygulamaları Yasası’nı (Foreign Corrupt Practices Act -FCPA) ihlal eden  şirkete 21 milyon dolar ceza kesmişti.

Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun, FCPA Yasası’na göre hazırladığı ilaç firmasının Türkiye’de dağıttığı rüşvet süreci madde madde anlatılıyor.

Firmanın Rusya, Brezilya ve Kolombiya’daki yasa dışı faaliyetlerinin yer aldığı 35 maddeden oluşan 9 sayfalık suçlamada, Alexion’un 2009 yılında Soliris’i Türkiye’de  hasta adına satmaya başladığı bildiriliyor.

Buna göre, Türkiye’de rüşvet süreci şöyle gelişti:

‘Türk yasalarına göre, her hastanın ilaca ulaşabilmesi için  Sağlık Bakanlığı’nda atanan ‘Sağlık Hizmetleri Komisyonu’ tarafından ayrı ayrı onay alması gerekiyor.(Reçete ödemesi,tedaviye devam etmesi vs.)

Alexion bu onayları almakta zorlanıyordu. 2010 yılı Ocak ayında İstanbul’da ‘Alexion İlaç Ticaret Limited Şirketi-Alexion Turkey’i kurdu.

Sağlık Bakanlığı’nın üst düzey bir yetkilisi, Alexion bölge yöneticisine,daha fazla hasta onayı almak için Türk Hükümet yetkililerine ödeme yapması gerekebileceğini söyledi.

Tavsiye üzerine ‘Alexion Türkiye’ hasta onay sürecinde yardımcı olması için Sağlık Bakanlığı yetkilileriyle bağlantısı olan bir (Danışman) kiraladı.

Alexion Türkiye 2010-2015 yılları arasında danışmana 1.3 milyon dolar( bir milyon üçyüz bin ) ödedi.

Danışman paranın bir bölümünü nakit verdi, bir kısmını hediye ve yemek şeklinde harcadı. Danışman birçok masraf için çok az açıklama yaptı veya hiç yapmadı.

Danışman 2012-2015 yılları arasında Soliris için hasta reçetelerini onaylama ya da reddetmekten sorumlu Sağlık Bakanlığı’ndaki Komisyon üyelerine 100’er bin dolar ödedi. Danışman birçok masraf için çok az açıklama yaptı veya hiç yapmadı. Ödemeler ‘Alexion Türkiye’nin muhasebe defterine yanlış kaydedildi.

Amerikan ilaç şirketi böylece Türkiye’de ‘Soliris’ ilacından  6.6 milyon dolar (altı milyon altıyüz bin) haksız kazanç sağladı.’

Menkul ve Kıymetler Borsa Komisyonu – SEC, ilaç firmasının bu uygunsuz ödemelerle ilgili olarak iç denetimin tespit edemeyeceği sahte muhasebe defter ve kayıtları tuttuğunu tespit etti.

İlaç şirketi iddiaları reddetme veya kabul etmek yerine SEC ile anlaşma yolunu tercih etti.

Şirket 21 milyon dolar ceza ödemeyi kabul etti.

İDDİALAR TBMM GÜNDEMİNDE

İYİ Parti İzmir Milletvekili Dr. Aytun Çıray, Amerikan Alexion Pharmaceuticals firmasının ilaç satışlarını artırmak için Türkiye ve Rusya’da hükümet yetkililerine rüşvet verdiği iddialarını kabul etmesini TBMM gündemine taşıdı. Çıray ‘Kimler rüşvet aldı’ diye sordu.

 

Amerikan ilaç devi Türkiye’de kime rüşvet verdi?