ABD’li ünlü tarihçi Amazon efsanesini anlattı: Savaşçı kadınlar gerçek mi?

Antik Yunan mitolojisinde sadece kadınlardan oluşan bir ulus olarak nitelenen, Karadeniz’in kadın savaçıları Amazonlar’ın yaşayıp yaşamadığı bilim insanlarının kafasını uzun süredir kurcalıyor. Modern tarihçiler, ilk kez MÖ 8. yüzyılda şair Homeros’un kayda geçirdiği Amazonların, efsaneden ibaret olduğunu varsayıyordu. Ancak 1990’larda arkeologlar, anlatıya konu olan İskit bölgesindeki savaşçı mezarlarında kadın iskeletleri bulmaya başladı.

Amazon kadınlarıyla ilgili çalışmalarıyla tanınan, Stanford Üniversitesi’nden araştırma görevlisi Adrienne Mayor, buldukları iskeletlerden bazılarının, savaş yaraları olduğunu ve eski sanat eserlerinde Amazonlarla resmedilen silahlarla gömüldüğünü belirtti.

Independent Türkçe’den Çağla Üren’in haberine göre, The Amazons: Lives and Legends of Warrior Women Across the Ancient World (Amazonlar: Antik Dünyada Savaşçı Kadınların Yaşamları ve Efsaneleri) isimli kitabın da yazarı olan Mayor, Livescience’a verdiği röportajda şu ifadeleri kullandı: “Arkeoloji sayesinde bir zamanlar kurgu olduğu düşünülen Amazon mitlerinin efsanevi Amazonların muadillerine, yani bozkırın göçebe kadınlarına dair gerçek bilgiler içerdiğini artık biliyoruz.”

Mayor’ın 2015’te Foreign Affairs dergisinde aktardığına göre bu göçebe savaşçılar, at binme ve okçulukta ustalaşmış, İskitler diye bilinen halkın parçasıydı. Bu halk, MÖ 700’den M.S. 500’e kadar Karadeniz’den Çin’e uzanan Avrasya bozkırlarında geniş bir bölgede yaşamıştı.

Bilim dünyasında İskitlerin Ön Türk olduğuna dair iddialar olduğu gibi İrani bir halk olduğuna dair görüşler de bulunuyor. Ayrıca Yunan mitolojisinde bahsedilenin aksine İskit toplumları yalnızca kadınlardan oluşmuyordu. Ancak bu topluluklardaki kadınlar, erkeklerle aynı yaşam tarzına sahipti, bazıları avda ve savaşta erkeklerle birlikte yer alıyordu. Yunan sanatı ve edebiyatında Amazonlar hep cesur ve güzel; fakat silahlı ve tehlikeli olarak tasvir edilmişti.

Zorlu bozkır topraklarında sürekli düşman tehdidi altında yaşayan küçük bir grupta herkesin savunmada ve baskınlarda görev alabileceğini söyleyen Mayor, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bozkırdaki kız çocuklarının ve kadınların erkek kardeşleri gibi ata binmeyi ve ok atmayı öğrendiğini bilmek heyecan verici.”

Mayor ayrıca, kazı çalışmalarını yürüttükleri İskit mezarlıklarında bulunan kadın savaşçıların yaşlarının 10 ve 45 arasında değiştiğini aktardı. Epic Warrior Women isimli bir belgesel dizisine de imza atan Mayor, “Şimdiye dek arkeologlar, atları ve silahlarıyla gömülmüş 300’den fazla kadın savaşçı tespit etti ve her yıl daha fazlası keşfediliyor” ifadelerini kullandı.

Öte yandan uzmanlara göre İskitler, kadınların savaşlara ve avlara katıldığı tek halk değildi. Mayor, “Antik Roma, Mısır, Kuzey Afrika, Arabistan, Mezopotamya, İran, Orta Asya, Hindistan ve Çin’de Amazon benzeri kadınlara dair heyecan verici hikayeler var. Bazıları hayali ama bazıları gerçeğe dayanıyor” dedi ve ekledi: “Savaşa giden kadınlar, Vietnam’dan Viking topraklarına, Afrika ve Amerika kıtalarına kadar dünyanın dört bir yanındaki kültürlerde var oldular.”