ABD Başkanı Joe Biden, yaptığı açıklamada 1915 olaylarını sSoykırım" olarak tanıdı. ABD Başkanı Biden, 1915 olayları için 'soykırım' ve 'büyük felaket' ifadesini kullandı.
Böylece Biden, 1981 yılında yaptığı açıklamada 'soykırım' ifadesini kullanan Ronald Reagan'dan sonra bu ifadeyi kullanan ilk ABD başkanı oldu. ABD’de 50 eyaletten 49’u, Temsilciler Meclisi, Senato ve Beyaz Saray "soykırım" dedi. ABD'de "soykırım" demeyen tek yer Mississippi eyaleti.
Biden'ın açıklamasının tamamı şöyle:
"Her yıl bu günde, Osmanlı dönemi Ermeni soykırımında ölenlerin hayatlarını hatırlıyor ve böyle bir zulmün bir daha meydana gelmemesi için kendimizi yeniden taahhüt ediyoruz. 24 Nisan 1915'ten itibaren Konstantinopolis'teki Ermeni aydınları ve cemaat liderlerinin Osmanlı yetkilileri tarafından tutuklanmasıyla bir buçuk milyon Ermeni tehcir edildi, katledildi veya bir imha kampanyasıyla ölüme yürüdü. Meds Yeghern'in kurbanlarını onurlandırıyoruz, böylece olanların dehşeti asla tarihe karışmaz. Nefretin tüm biçimlerindeki yıpratıcı etkisine karşı daima tetikte kalmamız için hatırlıyoruz.
Hayatta kalanların çoğu, Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere dünya çapında yeni evler ve yeni hayatlar bulmaya zorlandı. Ermeni halkı güç ve dirençle hayatta kaldı ve cemaatini yeniden inşa etti. On yıllar boyunca Ermeni göçmenler Amerika Birleşik Devletleri'ni sayısız şekilde zenginleştirdiler, ancak atalarının çoğunu kıyılarımıza getiren trajik tarihi asla unutmadılar. Hikayelerini onurlandırıyoruz. O acıyı görüyoruz. Tarihi onaylıyoruz. Bunu suçlamak için değil, olanların asla tekrarlanmamasını sağlamak için yapıyoruz.
Bugün, kaybedilenin yasını tutarken, gözlerimizi de geleceğe, çocuklarımız için inşa etmek istediğimiz dünyaya çevirelim. Bağnazlık ve hoşgörüsüzlüğün gündelik kötülüklerinin lekesiz olduğu, insan haklarına saygı duyulan ve tüm insanların haysiyet ve güven içinde hayatlarını sürdürebildikleri bir dünya. Gelecekteki zulümlerin dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelmesini önlemek için ortak kararlılığımızı yenileyelim. Ve dünyadaki tüm insanlar için şifa ve uzlaşma peşinde koşalım.
Amerikan halkı, 106 yıl önce bugün başlayan soykırımda hayatını kaybeden tüm Ermenileri onurlandırıyor."
ÇAVUŞOĞLU: REDDEDİYORUZ
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Biden'ın ifadesini reddettiklerini belirtti.
Çavuşoğlu Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Sözcükler tarihi değiştiremez, yeniden yazamaz.” Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz" ifadelerini kullandı.
SARAY’DAN İLK TEPKİ
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Biden'ın kararını tanımayacaklarını açıkladı.
Twitter'dan paylaşım yapan Kalın "Tek gündemi ülkemize düşmanlık olan çevrelerin iftiralarını tekrar eden ABD Başkanının açıklamasını şiddetle kınıyor ve reddediyoruz. ABD Başkanına kendi tarihine ve bugününe bakmasını tavsiye ediyoruz" ifadelerini kullandı.
ERMENİSTAN MEMNUN OLDU
Ermenistan hükûmeti, Biden'ın açıklamasını memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı'ndan, “Ermeni Soykırımı'nın tanınması ve kınanması ortak bir beşeri sorundur, insan haklarının ve hümanist ilkelerin korunmasına koşulsuz bağlılık meselesidir” değerlendirmesi yapıldı.
CHP: ESEFLE KARŞILIYORUZ
Konuyla ilgili olarak CHP de ABD Başkanı Biden’a tepki gösterdi. Parti Sözcüsü Faik Öztrak tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“ABD Başkanı Joseph Biden’ın 1915’te yaşanan acı olayları “soykırım” olarak nitelemesi büyük bir yanlış olarak tarihe geçmiştir. Bu açıklama Türkiye – ABD ilişkilerine olduğu kadar, Ermenistan Halkı ile Türkiye Halkı arasında bir uzlaşıya ulaşılmasına da olumsuz etki yapacak ve onarılması güç yaralar açacaktır.
1915 olayları Türklerin ve Ermenilerin hafızasında büyük travmaya neden olan bir trajedi, bir felaket olarak iz bırakmıştır. Bu travmanın giderilmesi bu tür açıklamalarla mümkün değildir. Özellikle diğer ülkelerin devlet yetkililerinin üzerine düşen, geçmişte yaşanan trajedi üzerinden yeni bir gerilime yol açmak değil, ortak acının yaralarının sarılmasına çalışmak olmalıydı. Bu açıklama ile bu fırsat da kaçırılmıştır.
Güney Kafkasya'da Azerbaycan ile Ermenistan arasında otuz yıldır süren Yukarı Karabağ sorununun çözüm aşamasına yaklaşıldığı, Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarının kurtarıldığı ve bölgede Türkiye, Azerbaycan ve Ermenistan halklarının barış, huzur, istikrar ve refah içinde geleceğe bakmaya hazırlandıkları bir sırada kullanılan sözde “soykırım” ifadesi, bütün bu süreçlerin zedelenmesine yol açacaktır.
Son zamanlarda Türkiye aleyhine yapılan açıklamalar ve ülkemiz aleyhine alınan kararlar, AK Parti iktidarının basiretsiz dış politikasının Türkiye’yi getirdiği noktayı göstermesi bakımından ibret vericidir.
Ülkemizi töhmet altında bırakan açıklamaları esefle karşılıyoruz.”
DIŞİŞLERİ: EN ŞİDDETLİ ŞEKİLDE TELİN EDİYORUZ
Dışişleri Bakanlığı’nın detaylı açıklamasında ise şu görüşler kaydedildi:
“ABD Başkanı'nın radikal Ermeni çevreleri ile Türkiye karşıtı grupların baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli şekilde telin ediyoruz.
Söz konusu açıklamanın konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığı ortadadır. 1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir.
1915 olaylarının niteliği politikacıların konjonktürel siyasi saiklerine veya iç siyaset mülahazalarına göre değişmez. Böyle bir tutum, tarihin yalnızca hoyratça tahrif edilmesine hizmet eder.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça ifade etmiştir. Öte yandan, Türkiye'nin o döneme dair bilimsel gerçekler ışığında adil bir hafızanın oluşturulmasına yönelik olarak 2005 yılında yaptığı Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerisi de, Ermeni tarafı buna hiç yanaşmamış olsa da, bugün halen geçerliliğini korumaktadır. Bu itibarla, tarihi konularda hüküm vermeye ne hukuken ne ahlaken yetkisi bulunan ABD Başkanı'nın yaptığı açıklamanın hiçbir değeri bulunmamaktadır.
Medeniyetlerin beşiği olarak adlandırılan bir coğrafyanın merkezinde yer alan ve yaşadığı tüm acılara rağmen insanlığın barış ve huzuru için çaba sarfetmeyi şiar edinmiş bulunan Türkiye, tarihiyle yüzleşmekten hiçbir zaman kaçınmadığı gibi, bu konuda ABD dâhil kimseden ders alacak değildir.
Bu vesileyle, Birinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında dönemin olağanüstü şartlarında hayatını kaybeden Osmanlı İmparatorluğu'nun Müslüman, Hristiyan ve Yahudi tüm milletlerinden fertlerin aziz hatıralarını da bir kez daha saygıyla anıyoruz. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın Birinci Dünya Savaşı döneminde hayatını kaybeden Osmanlı Ermenileri için bu yıl da, 24 Nisan günü, İstanbul Ermeni Patrikhanesi'nde düzenlenen törene ilettiği mesaj Türkiye'nin konuya ilişkin yaklaşımını yansıtmaktadır.
Yaşanan bu acıların üzerinden geçen yüz yıldan fazla süre sonra, bölgemizde geçmişin yaralarının tamamen sarılması ve halkların geleceği birlikte inşa etmeleri için samimi gayret gösterilmesi gerekirken, ABD Başkanı'nın bu açıklaması halkları kutuplaştırmak ve bölgemizde barış ve istikrarın sağlanmasını zorlaştırmaktan başka bir sonuç vermeyecektir.
ABD'nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı güven ve dostluğumuzu sarsan sarılması zor derin bir yara açacaktır.
ABD Başkanı'nı bazı siyasi çevreleri tatmin etmek dışında başka hiçbir amaca hizmet etmeyen bu vahim hatasını düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları arasında olmak üzere, bölgede barış içinde birarada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik çabaları desteklemeye davet ediyoruz.”