43 yıldır kanayan yara! Kahramanmaraş

Kahramanmaraş’ta 19 Aralık’ta başlayan ve bir hafta süren Alevilere yönelik katliamın üzerinden 43 yıl geçti. Resmi rakamlara göre 111 kişinin yaşamını yitirdiği katliamda Alevilere ait ev ve iş yerleri de yakılıp yıkıldı.

Kahramanmaraş’ta 1978 yılında 19 Aralık’ta başlayan ve 26 Aralık’ta sona eren katliamda birçok Alevi yurttaş ülkücüler tarafından katledildi. Katliamda, dernek ile parti binalarının yanı sıra 210 ev ve 70 işyeri yakılıp yıkıldı. 23 yıl süren davalar sonunda 22’si idam, 7’si müebbet, 321 kişi 1 yıl ile 24 yıl arasında hapis cezaları aldı. Ceza alanlar sonraki yıllarda birer birer serbest bırakıldı. Katliamda önemli rol oynayan 68 kişiye ise ulaşılamadı.

OLAYLAR NASIL BAŞLADI?

Siyasi nedenlerle körüklenen Alevi-Sünni tartışmasının Maraş’ta gerginliği tırmandırdığı bir dönemde, 19 Aralık’ta kentteki Çiçek Sineması’na, o dönemin ender milliyetçi filmlerinden biri olan, Cüneyt Arkın’ın başrol oynadığı Güneş Ne Zaman Doğacak’ın gösteriminde, saat 21:00’de patlayıcı madde atılması olayların fitilini ateşledi.

Bu bombanın Ülkücü Gençlik Derneği Kahramanmaraş Şube Başkanı Mehmet Leblebici ve ikinci başkan Mustafa Kanlıdere’nin talimatları ile ülkücü bir genç olan Ökkeş Kenger tarafından atıldığı iddia edildi. Kenger, Ankara’ya Ülkücü Gençlik Derneği’ne telefon ederek yardım talebinde bulundu.

SIKI YÖNETİM İLAN EDİLDİ

Ertesi gün Alevilerin yoğunlukla oturduğu Yörükselim Mahallesi’nde bir kıraathane bombalandı. Bombalama sonucu kahvehanede bulunan mahalle sakinleri yerlere yattı. Bomba şans eseri kahvehane penceresinin altındaki betona isabet ederek kahvehaneye girmedi. Olay sonucunda Gıjgın Dede adlı bir mahalleli vefat etti. 21 Aralık öğle saatleri Hacı Çolak ve Mustafa Yüzbaşıoğlu adlı iki sol görüşlü Alevi öğretmen silahlı saldırı sonucu yaşamlarını yitirdi. Dönemin Kahramanmaraş Valisi Tahsin Soylu kentte askeri güç gönderilmesini istedi, ancak talebi uygun görülmedi.

22 Aralık’ta öğretmenlerin cenazelerinin getirildiği camide bulunan sağcı bir grup, ölenlerin cenaze namazının kılınmasına karşı çıkarak engelledi ve kalabalığın dağılması ile cenazeler ortada kaldı. Güvenlik güçlerinin müdahalesi ile karşılaşmayan sağcı grup, kent çarşısına yürüyerek orada toplanmış olan Alevilerle çatışmaya girdi. Çatışmalarda üç insan öldürüldü.

Olaylar nedeniyle Diyarbakır, İzmir, Suriye-İran-Irak gibi sınır boylarını çevreleyen iller de dahil olmak üzere birçok ilde sıkıyönetim ilanı gündeme gelmiş ve 26 Aralık 1978 saat 7.00’den itibaren İstanbul, Ankara, Maraş, Adana, Elâzığ, Bingöl, Erzurum, Erzincan, Antep, Kars, Malatya, Sivas ve Urfa olmak üzere, toplam 13 ilde sıkıyönetim ilan edildi.

VALİLİK ANMAYA İZİN VERMEDİ!

Alevilere yönelik sistematik katliamlardan biri olan Maraş Katliamı’nda yakınlarını yitirenlerin yapacağı anmaya valilik izin vermedi. Valiliğin yasak kararı gerekçisinde, “Kahramanmaraş il sınırları içerisinde kamu düzeninin bozulmaması, başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla siyasi partilerin yapacakları programlar ile toplum yararına yapılacak etkinlikler hariç olmak üzere il genelinde yapılacak açık hava toplantıları 15.12.2021- 28.12.2021 saat 23:59’a kadar 14 gün süreyle yasaklanmıştır” ifadeleri kullanıldı.